ทำความหวังให้สว่างไสว คุณอิโตะ ทะกะมิจิ ประติมากรชาวซัปโปโร

นเดือนธันวาคม ปีค.ศ. 1981 ที่ลานอเนกประสงค์แยกที่ 2 สวนโอโดริ
งานซัปโปโร ไวท์ อิลลูมิเนชั่นที่วาดสีสันให้กับซัปโปโรในตอนต้นฤดูหนาว
ได้เริ่มต้นขึ้นจากวัตถุทางสัญลักษณ์เพียงแค่ชิ้นเดียวเท่านั้น คุณอิโตะ ทะกะมิจิ ประติมากรผู้ที่ออกแบบและวางแผนอิลลูมิเนชั่นชิ้นแรกของญี่ปุ่น ได้พูดถึงเรื่องของตัวเองและเรื่องที่เกี่ยวกับซัปโปโรให้ฟัง

---

ประติมากรผู้ที่ทำความพลิ้วไหวของสายลมให้เป็นรูปร่าง

ผลงานของคุณอิโตะถูกเรียกว่า “ประติมากรรมเคลื่อนไหว” เขาได้สร้างผลงานจำนวนมากที่เป็นผลงานโดยดัดงอท่อสแตนเลสที่มีผิวมันวาว แล้วใช้การขับเคลื่อนของมอเตอร์ในการวาดเส้นโค้งที่อ่อนช้อย จุดเริ่มต้นของการเป็นประติมากรนั้น เริ่มจากในช่วงอายุ 20 ปีต้นๆ ที่ได้ทำงานเกี่ยวกับการออกแบบดีสเพลย์ของการโชว์หน้าร้านให้กับอาคารชิเซโด้ในกรุงโตเกียว กล่าวคือ ในช่วงระยะ 10 ปี ได้สร้างผลงานมาประมาณ
100 ชิ้น

“ถ้าตกแต่งการโชว์หน้าร้านด้วยโมบายที่เคลื่อนไหวไปมาด้วยลมที่พัดไปมา จะทำให้ผู้คนจำนวนมากหยุดเดินแล้วคอยเฝ้าสังเกตดู นั่นเป็นเรื่องเมื่อตอนครึ่งปีแรกของปีค.ศ. 1960 มันไม่ใช่เหตุผลของเรื่องราวที่เต็มไปด้วยความสนุกสนานเหมือนอย่างตอนนี้ มันเป็นเรื่องที่หน้าร้านมีฝูงชนที่มีตั้งแต่เด็กจนถึงผู้ใหญ่ได้เพลิดเพลินไปกับการเคลื่อนไหวของโมบายอย่างแท้จริง หลังจากนั้น ผมถูกชักชวนให้ลองสร้างผลงานในโลกของศิลปะ การที่ได้รับรางวัลจากการเข้าร่วมนิทรรศการประติมากรรมกลางแจ้งจึงเป็นโอกาสที่ให้ผมมีที่นั่งในโลกที่ไม่ใช่มีแค่การออกแบบเท่านั้น แต่ยังเป็นโลกของศิลปะบริสุทธิ์ด้วย ”

อิลลูมิเนชั่นชิ้นแรกของญี่ปุ่น เป็นวัตถุที่จินตนาการจาก “ความหวัง”

คุณอิโตะเกิดที่ซัปโปโร ใช้ชีวิตที่ซัปโปโรจนถึงจบการศึกษามัธยมปลาย มีชีวิตในวัยเด็กช่วงหลังสงคราม
สิ้นสุด คุณอิโตะกล่าวว่า ในช่วงเวลาที่ยากลำบาก “แสงสว่าง” คือความหวัง ในปีค.ศ. 1981 เมืองซัปโปโรได้จัดงานซัปโปโร ไวท์ อิลลูมิเนชั่นขึ้น ในขณะนั้น ได้ร้องขอให้คุณอิโตะซึ่งทำงานเป็นหัวหน้าห้องวิจัยของบริษัทออกแบบโคมไฟเป็นผู้ออกแบบให้

“ได้มีการทาบทามให้ช่วยทำงานอิลลูมิเนชั่นชิ้นแรกของญี่ปุ่น รู้สึกมีความกดดันที่จะต้องสร้างงานที่ไม่เคยเห็นมาก่อนในชีวิต แต่เนื่องจากตอนนั้น ซัปโปโรในเดือนธันวาคม มีแต่ความมืดมิดเป็นช่วงเวลาที่เศร้าโศกที่สุด ให้ความรู้สึกที่อยากจะส่องแสงให้สว่างไสวเหมือนในช่วงคริสต์มาส จึงใช้ต้นสนของฮอกไกโดเป็น
แม่แบบในการสร้างวัตถุขึ้นมาโดยจินตนาการเป็น “ต้นไม้แห่งแสงสว่าง” ในช่วงเวลาพริบตาเดียวที่เปิดสวิทซ์ที่อิลลูมิเนชั่นทุกคนจะตื่นเต้น ผมยังจำเรื่องนี้ได้จนถึงทุกวันนี้ ในฤดูหนาว พระอาทิตย์จะสั้น ทั่วญี่ปุ่นโหยหาวัตถุที่ส่องสว่าง หรือว่าตั้งแต่ที่ซัปโปโรจัดงานครั้งนั้น มันได้ขยายไปยังหลายพื้นที่เลยทีเดียวนะ แม้แต่ตอนนี้ การที่ไฟติดสว่างที่อิลลูมิเนชั่นก็กลายเป็นข่าวไปทั่วประเทศเลยใช่ไหมครับ ผมมีความภาคภูมิใจใน
การริเริ่มอันนี้ที่ถือว่าเป็นการบุกเบิก ถึงเวลาของการปล่อยมือแล้วครับ ”

ความรู้สึกของอิโตะ ทะกะมิจิ ที่เติบโตในสภาพภูมิอากาศของซัปโปโร

“ในช่วงวัยรุ่น ผมมีความรู้สึกว่าแสงสว่างเป็นสิ่งที่สวยงามอย่างบริสุทธิ์แท้จริง เวลาส่วนใหญ่ตอนที่เป็น
นักเรียน จะอุทิศให้กับงานศิลปะของเวทีของโรงละคร สร้างอุปกรณ์แสงสว่าง แสดงบทบาทของแสงสว่างตลอดวันตลอดคืน ซัปโปโรนั้น เมื่อหิมะลงมากอง ให้ความรู้สึกว่าพื้นดินจะสว่างไสวในทันที พื้นดินและ
ท้องฟ้าจะกลายกลับกัน นอกจากนี้ ผมคิดว่าการได้ดูการเปลี่ยนแปลงของสีสันของทั้งสี่ฤดูของภูเขาโมอิวะ เป็นสิ่งที่ทำให้ประสาทสัมผัสของผมมีการเจริญเติบโต จุดเริ่มต้นของการสร้างผลงานอยู่ที่ภาคเหนือนั่นเองนะครับ ต่อจากนี้ ผมหวังว่าสิ่งที่จะเกิดขึ้นจะเต็มไปด้วยความคิดริเริ่มที่เกิดจากซัปโปโร เหมือนกับอิลลูมิเนชั่นนะครับ ”

ผลงานของคุณอิโตะได้จัดนิทรรศการแสดงอยู่ที่สวนศิลปะซัปโปโร, พิพิธภัณฑ์ศิลปะสมัยใหม่ฮอกไกโด, พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์เพื่อเยาวชนเมืองซัปโปโร, จิเอะริอะ, มหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ซัปโปโร,
นาฬิกาของตึกประกันชีวิตโทโฮ, หน้าที่ทำการไปรษณีย์ทางฝั่งเหนือของโรงแรมแกรนด์ แม้ในวันนี้ ขณะที่
แสงสว่างของเมืองซัปโปโรทำงาน เวลาก็เดินหน้าไป มันเป็นส่วนหนึ่งของสีสันของชีวิตประจำวันของพวกเรา ถ้าได้แวะชมผลงานของคุณอิโตะและเที่ยวรอบๆ ภายในตัวเมืองซัปโปโร อาจจะสามารถพบกับซัปโปโรแห่งใหม่ก็ได้